Chất gây nghiện là gì? Hãy tìm hiểu về một số chất gây nghiện phổ biến hiện nay cũng như những tác hại của nó trong bài viết dưới đây nhé.
Mục Lục
Chất gây nghiện là gì?
Chất gây nghiện nói chung là những chất nào khi hấp thụ vào cơ thể của một sinh vật sống có thể làm thay đổi chức năng bình thường của cơ thể. Sự thay đổi này theo hướng tạo ra sự phụ thuộc của cơ thể đối với chất đó hoặc cảm giác thèm thuồng, nghiện ở các mức độ khác nhau.
Chất gây nghiện nói chung thường được dùng để chỉ các chất gây nghiện tiêu khiển, những chất hóa học có ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thần kinh trung ương, ví dụ như opioid hoặc chất gây ảo giác. Những chất này có thể được sử dụng để tạo cảm nhận về tác động có lợi lên nhận thức, ý thức, nhân cách và hành vi. Một số loại chất có thể gây nghiện hay quen thuốc.
Bên cạnh đó, chất gây nghiện tiêu khiển được sử dụng như một loại chất kích thích tinh thần nhằm đem lại sự vui thích, thử một trải nghiệm hoặc để củng cố trải nghiệm được xem là tích cực trước đó. Hiện nay, luật pháp nhiều quốc gia ngăn cấm việc sử dụng nhiều chất gây nghiện tiêu khiển khác nhau và các loại thuốc y tế có khả năng sử dụng để giải trí đang được điều chỉnh chặt chẽ về phạm vi sử dụng.
Những điều cần biết về tác hại của chất gây nghiện
Các chất gây nghiện phổ biến hiện nay
Hiện nay, có nhiều chất gây nghiện bị cấm tại nhiều quốc gia bởi chúng mang lại những tác hại xấu cho xã hội.
Cocain
Đây là một loại ma túy được chiết xuất từ lá coca, có tinh thể hình kim, không màu, không mùi, có vị hơi đắng mát và gây cảm giác hơi tê cho đầu lưỡi.
Cần sa
Cần sa còn được gọi là cỏ, cannabis hoặc marijuana, đây là một loại thuốc thần kinh từ cây Cannabis được sử dụng cho mục đích y tế hoặc giải trí. Cần sa tồn tại dưới 3 dạng: lá và hoa khô; tinh dầu cần sa; nhựa cần sa. Chất kích thích trong cần sa là tetrahydrocannabinol, một trong 483 hợp chất đã biết trong cây này, bao gồm ít nhất 65 loại cannabinoid khác.
Heroin
Heroin còn được biết đến với những tên như hàng trắng, bạch phiến… Đây là một chất gây nghiện được chiết xuất từ quả cây thuốc phiện. Về mặt y học, chất này được sử dụng ở một số quốc gia như thuốc giảm đau hoặc trong liệu pháp thay thế opioid.
Heroin thường tồn tại dạng bột, màu sắc khác nhau phụ thuộc vào độ tinh khiết. Heroin có màu trắng thường có độ tinh khiết cao hơn so với màu trắng ngà hoặc màu nâu. Loại chất này thường được sử dụng bằng các hình thức tiêm chích, hút hoặc hít.
Ma tuý đá
Đây là tên gọi chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất amphethamine và methamphetamine, thậm chí là niketamid được phối trộn từ nguyên liệu tự nhiên và hóa chất khác nhau. Trong đó thành phần chính và phổ biến nhất là methamphetamine.
Ma túy đá còn được gọi là chấm đá, hàng đá. Loại chất gây nghiện này đá tồn tại ở dạng tinh thể, óng ánh giống như muối hạt hay bột ngọt, được xếp vào loại ma túy nguy hiểm bậc nhất và cũng bị lạm dụng nhiều nhất trên thế giới.
Nấm ảo giác
Đây là loại ma túy mới có xuất hiện ở Việt Nam trong vài năm trở lại đây. Chúng mọc khá phổ biến tại nhiều nơi trên thế giới như Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Mexico, bán đảo Scandinavia và một số vùng tại châu Á.
Loại nấm này gây ra một thứ ảo giác khác lạ so với nhiều loại ma túy khác. Chúng có mùi thơm thoang thoảng pha trộn giữa mùi của thuốc lá và nấm hương. Các chất ma túy trong cây nấm khiến người dùng cảm thấy lâng lâng, bay bổng, cười khóc vô cớ và với người trầm cảm trở nên tươi vui lạ thường.
Thuốc lắc
Thuốc lắc còn được gọi là Ecstasy. Đây là chất ma túy tổng hợp MDMA (methylene dioxy methamphetamine) có tác dụng gây kích thích tâm thần. Loại chất gây nghiện này thường được nén thành viên và có nhiều hình dạng và màu sắc khác nhau như những viên kẹo cho trẻ nhỏ.
Thuốc lắc làm tăng nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh như Dopamin, Serotonin, Noradrenalin… khiến cho tế bào thần kinh bị kích thích không ngừng, gây quen, nghiện và suy kiệt thứ phát.
Ketamine
Đây là một trong những loại ma túy tổng hợp được sử dụng phổ biến hiện nay bên cạnh thuốc lắc,ma túy đá, cỏ Mỹ… Hiệu ứng của Ketamine có thể kéo dài khoảng một giờ, nhưng thuốc vẫn có thể ảnh hưởng đến cơ thể cho đến 24 giờ. Với tính chất gây “phê” nhanh chóng, ketamine dần được sử dụng như một loại ma túy giải trí.
Khi sử dụng Ketamine sẽ rơi vào tình trạng ảo giác, hoang tưởng, bị kích động mạnh, rối loạn thị giác, không cảm thấy đau đớn, cảm giác mùi vị, sờ mó bị thay đổi méo mó, mất định hướng về không gian và thời gian. Bên cạnh đó gây mất trí nhớ ngắn hạn không nhận biết mình là ai có thể dẫn đến các hành vi không an toàn cho bản thân và người xung quanh.
Cỏ Mỹ
Cỏ Mỹ là loại ma túy tổng hợp gần giống cần sa, chứa chất XLR-11, gây ảo giác mạnh, khiến người nghiện có cảm giác nhanh “lên đỉnh” và kéo dài thời gian “phê” hơn so với loại ma túy thông thường. Người sử dụng có Mỹ sẽ có biểu hiện hoa mắt, ù tai, mắt đỏ, nôn ói, tim đập nhanh…
Đồng thời gây loạn thần cho người sử dụng, không kiểm soát được hành vi, kích động, căng thẳng, có những tư tưởng cực đoan. Nếu sử dụng trong thời gian lâu dài, người nghiện dần dần sẽ suy nhược cơ thể, xuất hiện các bệnh lý thận, gan, các bệnh về da và suy giảm hệ miễn dịch.
Những điều cần biết về tác hại của chất gây nghiện
Dấu hiệu nhận biết người sử dụng chất ma túy/ chất gây nghiện
Theo các tài liệu nghiên cứu, nghiện ma túy là một quá trình. Bắt đầu từ dùng thử do tò mò, sau đó sẽ tiếp tục sử dụng và khi tần suất thường xuyên hơn người đó sẽ dần bị lệ thuộc vào ma túy. Khi không có ma túy họ sẽ thấy thèm và khó chịu. Theo thời gian, mức độ lệ thuộc vào ma túy tăng lên và trở thành nghiện.
Một số dấu hiệu của người nghiện ma túy như sau:
– Thay đổi bất thường giờ giấc sinh hoạt:
- Thức khuya, đêm ít ngủ, dậy muộn, ngày ngủ nhiều và ăn uống thất thường;
- Thích ở một mình, ít hoặc ngại tiếp xúc với người khác, kể cả người thân trong gia đình.
- Mỗi ngày, cứ đến một giờ nhất định nào đó dù có đang bận việc cũng tìm cách, kiếm cớ để đi ra khỏi nhà;
- Hay tụ tập với những người sống buông thả, không lao động, không có công ăn việc làm hoặc chơi thân với người nghiện;
– Người sử dụng chất ma túy thường có tâm trạng, biểu hiện khác thường:
- Hay lo lắng, bồn chồn, hay nói dối quanh, đôi khi nói nhiều, có biểu hiện chống đối, cáu gắt hơn trước đây;
- Hay ngáp vặt, xanh xao, sụt cân; người mệt mỏi, không chịu lao động; không chăm lo vệ sinh cá nhân.
- Nếu là học sinh thường đi học muộn, trốn học, ngồi trong lớp hay ngủ gật, học lực giảm sút;
- Túi quần áo, cặp sách, phòng ngủ thường có giây bạc thuốc lá, bật lửa ga, vỏ kẹo cao su, bơm kim tiêm, ống thuốc;
- Nhu cầu tiêu tiền ngày một nhiều, thường xuyên xin tiền người thân; hay bán đồ đạc cá nhân và của gia đình, ăn cắp vặt, nợ nần nhiều;
- Có dấu hiệu tiêm trên mu bàn tay, cổ tay, mặt, trong mắt cá chân, ở bẹn, ở cổ…
Một số tác hại của chất gây nghiện gây ra
Người nghiện ma túy là người sử dụng chất ma túy, hoặc các loại thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này. Các chất gây nghiện khiến cho người dùng thay đổi trạng thái tâm lý, sa sút về tinh thần, thay đổi nhân cách, suy nhược toàn thân, suy giảm sức lao động, giảm tuổi thọ và làm tăng nguy cơ bị lây nhiễm HIV/AIDS.
Đối với những người nghiện nặng sẽ có biểu hiện rối loạn phản xạ thần kinh, chóng mặt, đau đầu, trí nhớ giảm sút, viêm dây thần kinh, rối loạn cảm giác, u sầu, chậm chạp, run chân tay, ngại vận động và dễ bị kích động dẫn tới tội ác. Nếu dùng ma tuý liều cao có thể bị ngộ độc cấp tính, biểu hiện rối loạn tâm thần nặng, hôn mê.
Bên cạnh đó, chất ma túy còn ảnh hưởng đến hệ thống hoóc môn sinh dục, làm giảm nhu cầu tình dục, giảm khả năng sinh con hoặc suy thoái chất lượng giống nòi. Khi lên cơn nghiện, người nghiện thường không làm chủ được bản thân nên dễ đánh mất nhân cách và phạm tội.
Không chỉ vậy, gia đình người nghiện phải chịu một gánh nặng rất lớn về kinh tế, cũng như chịu áp lực tinh thần do bị cộng đồng kỳ thị. Từ đó, dẫn tới nghèo đói, con cái thất học, thậm chí hư hỏng và hạnh phúc gia đình bị đổ vỡ. Ngoài ra, việc quản lý điều trị cho các đối tượng nghiện ma túy cũng là một gánh nặng cho xã hội. Số lượng người nghiện ngày càng gia tăng thì các vấn đề về kinh tế, mất trật tự an ninh xã hội, tội phạm và tệ nạn xã hội khác trở nên nghiêm trọng hơn.
Tổng hợp
